Katkı Maddeleri ve Sağlık Üzerine Etkileri

Gün içerisinde yediğimiz her gıda bizim hem ruhumuza hem de fiziki yapımıza etki etmektedir. Bu durumda elimizden geldiğince yediklerimize ve bu gıdaların sağlıklı olmasına dikkat ederiz. Bir de bunlara paketli ve içerisinde katkı maddeleri eklenmiş gıdalar eklenince olması gerekenden fazlaca dikkat etmemiz gerekmektedir.

Katkı Maddesi Nedir?

Katkı maddeleri gıdanın kalitesini artırmak ve bozulmayı önlemek gibi pek çok amaçlarla kullanılan maddelerdir. Bu maddeler gıdalara işlenme, ambalajlama, üretim, muhafaza ve depolama gibi aşamalarda eklenir.

Doğal ve yapay olarak ikiye ayrılırlar. Doğal kaynaklardan elde edilen katkı maddelerinde herhangi bir sorun görülmez iken yapay katkı maddeleri laboratuvar ortamlarında elde edildikleri için insan sağlığı açısından tehlike arz edebilir.

Bilinenin aksine katkı maddeleri gıdalarda elzem maddelerdir. Bunlara halk arasında bilinen sitrik asit limon tuzu, tuz, sirke de dâhildir.

Bizler için tehlikeli olan katkı maddelerinin elde edildiği kaynaklardır. İzin verilen oranda koyulmadığında, besin değerlerini önleyici özelliği olduğunda, toksik etkileri ve insan sağlığına zarar veren reaksiyonlar gösterdiğinde bizler için büyük tehlike arz etmektedir. Ayrıca katkı maddeleri kaliteyi artırmak için kullanılmalıdır, kötü kaliteyi örtmek için kullanılırsa büyük bir sorun var demektir.

Katkı Maddelerinin Sınıflandırılması

Nitrit ve nitrat, antioksidanlardan BHA, BHT gibi katkı maddeleri koruyucu olarak, pH ayarlayıcılar, topaklanmayı önleyiciler, stabilizatörler, emülgatörler, renklendiriciler, jelleştiriciler, enzimler, lezzet arttırıcılar gibi pek çok kategoriye ayrılan katkı maddelerinden zararlı olanları ve ne gibi sorun oluşturabileceğini inceleyelim.

Sağlık Sorunları

Bazı katkı maddeleri gösterdiği etkilerden dolayı sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

Nitrit ve Nitrat: Et ve et ürünlerinde sıklıkla kullanılan bu madde, mideye ulaştığında kanserojen madde olan nitrozaminlere dönüşmektedir.

Sodyum metabisülfit: Bisküvi, gofret gibi gıdalarda kullanılır ve astım hastalığına neden olur.

Monosodyum Glutamat: Lezzet arttırıcı olarak kullanılır ve bağımlılık yapan maddedir. Domates, mantarda doğal olarak bulunur ancak paketli gıdalarda kullanılan yapay olandır. Et ürünlerinde, cipslerde ve hazır çorbalarda, bulyonlarda sıklıkla rastlanır.

Aspartam: Yapay tatlandırıcılardandır. Gıda üreticileri tarafından alternatif olarak kullanılsa da aslında tehlikeli bir maddedir. Baş ağrılarına, astım, depresyon ve diyabet hastalığına neden olur. Gazlı içeceklerde, şekersiz içeceklerde, sakızlarda, kahve ve ilaçlarda kullanılmaktadır.

Trans Yağlar: Kullanımı yaygın olan bu maddeler bitkisel yağların hidrojene doyurulması ile elde edilir. Margarinlerde kullanılmaktadır. Kalp ve damar rahatsızlıklarına, kötü kolesterolün artmasına yol açar.

BHA ve BHT: Yağların bozulmaması için kullanılır. Kömür katranı ve petrolden elde edilir. Kahvaltılık gevreklerde, atıştırmalık yiyeceklerde ve sakızlarda sıklıkla rastlanır.

Paketli Gıda Tüketirken Nelere Dikkat Edilmeli

• İşlenmiş gıdaları sık sık tüketmekten kaçınılmalı,
• Etiket okuma alışkanlığı kazanılmalı,
• Son kullanma tarihine dikkat edilmeli,
• Her katkı maddesine ayrı numara verilen E kodları incelenmeli ve içerikleri hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.
• Ambalaj incelenmeli, tozlu ve sağlıklı gözükmeyen paketler alınmamalıdır.